FIÐLUSNILLINGUR, SEM VIÐKOMU HAFÐI Í EYJUM.

 

 

Ingimundur Sveinsson, eða Ingimundur fiðla eins
og almenningur kallaði hann.

 

Það var á dimmu hráslagalegu rigningarkvöldi haustið 1920,

að nokkrir piltar úr efsta bekk Menntaskólans í Rvk. voru í afmælishófi.

Þá var það að drepið var á dyr,   lágt og kurteislega.

Gestgjafinn oppnar dyrnar og útifyrir stendur gestur með fiðlu undir handleggnum,

berhöfðaður í snjáðum frakka,  hár vexti, holdgrannur og tærður í vöngum og drýpur af

honum regnið.

Komumaður segist hafa verið greitt fyrir að skemmta í þessum afmælisfagnaði.

 

 

Gesturinn tók sér stöðu í einu horni stofunnar og hóf að leika.

Þarna höfðu þeir fyrir augum hinn kunna "sönglistamann",

Ingimund Sveinsson,  sjálfan skotspón skrílsins,  ættaðan af Meðallandi og frægan um

allt Ísland og Færeyjar af fáranlegum "konsertum" þar sem höfuðskemmtun

áheyrendanna er að sjá listamanninn elta uppi þá smápeninga,  sem þeir kasta til  

hans upp á sviðið.

 

 

Svo kynlega tókst samt til í þetta sinn,  að afmælisgestirnir stóðust ekki þá sáru

lífsreynslu,  sem við blasti,  þeir virtu betur þennan undarlega hörpusvein fyrir sér

og mun þeim öllum hafa verið hið sama í hug,

þegar Ingimundur fór,  að þarna hefðu þeir horft á eftir íslensku lánleysi margraalda

út í rigninguna og myrkrið.

 

Hingað til hafa menn velt því fyrir sér,  hvað hefði getað orðið úr þessum manni,

ef hann hefði notið sín?

Kannski tónsnillingur á sama mælikvarða og bróðir hans, Jóhannes Kjarval,

hefur orðið snillingur á sviði málaralistarinnar?

 

 

Í Reykjavík,  þar sem götuauglýsingar hans eru eitt af því sem setur svip á bæinn,

heldur hann "konserta " sína í Bárunni.

En listamaður með stóra hugsjón bíður ekki endilega eftir því  að honum oppnist

veglegir listasalir.

Hann kemur sjálfur til fólksins,  hvar sem það er að hitta,

og gerir sér engan mannamun.

Þess vegna má oft sjá hann labba, hverju sem viðrar,   með fiðlu sína eftir

þjóðveginum frá einni verstöð til annarar og það er sama,  þó að hann komi

langhrakinn í afangastað og hafi kannski látið fyrir berast á víðavangi:

það bregst ekki að hann haldi sinn "konsert" og spili fyrir manneskjurnar í

beituskúr eða fjárhúsi, ef ekki vill betur.

En reyndar er hann ekki einn á ferð.

Venjulega er með honum ástkona hans,  Sigríður að nafni,  grönn og veikluleg en

léttfætt eins og hreindýr.

Hún klæðist gjarnan litsterkum flíkum af álfkonu hætti.

Í hugum almennings er þetta óaðskiljanleg þrenning,

Ingimundur,  fiðlan og Sigríður.

 

 

 

Í bókinni "Fiskur undir steini" segir Einar ríki Sigurðsson frá því,  að Ingimundur fiðla

komið stundum í Eyjar á vertíð til að spila fyrir fólk.

 

Eilífðin sést hér lengst til hægri.

 

Einu sinni spilaði hann undir gaflinum á Eilífðinni.

Hópuðust þar margir í kringum hann,  en eins og vant var, þegar Ingimundur lék

listir sínar,  gengu þá samskot og veitti fylgikona hans peningunum viðtöku.

Þó að þarna væri allstór hópur fólks og margt aðkomumanna safnaðist ekki í

þetta sinn nema ein króna.

Ingimundur hætti brátt að spila,  og þá spyr einhver.

Ætlarðu ekki að spila meira?

Ingimundur svaraði:

"Það er ekki lengi spilað fyrir krónu".

 

 

Fátt mundi nú vitað um fyrstu kynni hins unga sveins af veröldinni,  ef ekki vildi

svo til,  að sjálfur hefur hann látið eftir sig furðugóða leiðsögn inn í hugarheim

bernsku sinnar.

Þá leiðsögn er að finna í örlitlu kveri,  sem hann gaf út 1920 og nefndi,

"Huldudrengurinn".

Í þessum minningu sínum er einstæð heimild um það,  hvernig vaknandi

listamannseðli segir til sín í gáfuðu barnshjarta.

 

Þetta eru fátækleg ágrip úr litlu kveri,  sem sennilega er flestum gleymt og hefur

aldrei átt innangengt í neinni bókmenntasögu.

 

 

Og svo var það einn fyrsta dag septembermánaðar árið 1926,

að Jóhannes Kjarval kemur heim til Þórarins Guðmundssonar og segir við hann:

Heyrðu vinur.

Heldurðu þú vildir ekki koma með mér og spila fyrir okkur

Munda bróður?

Þá vissi Þórarinn að Ingimundur Sveinsson var allur.

 

                           Stuðst við:
Horfin tíð, og Fagur fiskur í sjó. 

Athugasemdir

[Jón Steinar Ragnarsson, 29.10.2010 kl. 17:25]

Takk fyrir þessa stuttu en nögnuðu örlagasögu. Ég varð djúpt snortinn af lestrinum. Jafnvel svo að blikar í augnkrók. Gott ef það eyrir ekki af þessu viðmóti til listamanna enn í dag. Jafnvel má heyra háðið úr pontu hins háa alþingis.  Ég ætla að tileinka mér þetta máltæki: "Það er ekki lengi spilað fyrir krónu." Maður er svolítið á þeim tímapunkti nú.

[Kjartan Ásmundsson (IP-tala skráð) 29.10.2010 kl. 17:53]

Sérlega vel að orði komist hjá þér.

[Ólafur Ragnarsson, 30.10.2010 kl. 00:57]

Sæll vinur. Þú ert aldeilis búinn að finna "hilluna" þína. Sértu ávallt kært kvaddur