LISTMÁLARINN GÍSLI ÞORSTEINSSON LAUFÁSI, VESTMANNAEYJUM.

 

Gísli Þorsteinsson frá Laufási Vestm. eyjum.

Þannig hafa mál æxlast í mínum ranni,

að ég hefi gerst sjálfboðaliði við Safnahús Vestmannabæjar. 

Eitt fyrsta verkefni mitt,  sem ég er að fást við núna er einmitt á

mínu áhugasviði og er það, að ljósmynda og skrá fjölmörg listaverk,  

sem  Gísli Þorsteinsson frá Laufási hefur  málað.

Sjálfsagt muna margir,  sem nú eru á besta aldri hér í Eyjum eftir

Gísla Þorsteinssyni.

Því miður þekkti ég Gísla ekkert persónulega,  en mikið hefði það

nú verið gaman þar sem hann var ötull við að iðka sitt áhugamál og

málaði margar myndir,  en seldi aftur á móti fáar þeirra,

því hann sagðist aðeins vera að mála fyrir sjálfan sig.

Nokkrar sýningar hafa verið haldna á verkum Gísla og þá sérstaklega

eftir daga hans.

Gísli var fæddur að Laufási hér í Eyjum þann 23. júní 1906 og lést

10. júlí 1987.

Fiskiðjan.

Gísli var einn af eigendum Fiskiðjunnar og var þar verkstjóri

aðrir eigendur með honum voru þeir, Gústi Matt og Steini á Blátindi.

Ég tek mér það bessaleyfi,  að birta hérna á síðunni minni

nokkrar af þeim myndum sem Gísli  frá Laufási hefur málað.

Heimaklettur.

Þurrkhúsi austur á Urðum.

Náttúran allsráðandi.

Ysti klettur Eyjafjallajökull og Bjarnarey, vantar Elliðaey?

 

Að taka gröf og taka í nefið.

Heimeyjargosið 1973.

Nokkuð sérstæð mynd, en sjá má gangar op suður af

Fiskhellanefi ( norður af Hásteinsvelli)

og mætti ætla að Gísli hafi verið forspár

um göng milli lands og Eyja.

Sumar og sól.

Vonandi hafa fleiri en ég ánægju af málverkunum hans Gísla

frá Laufási og er á engan hallað,

að segja,

 að þetta eru fyrirtaks góð listaverk.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

AÐ VERA MAÐUR SJÁLFUR ?

 

Matthías Johannessen rithöfundur.

Ég veit það, 

að hann Matthías fyrirgefur mér þann veikleika minn fyrir skrifum hans, 

að ég birti hérna 

 nokkrar línur úr bók hans "Ævisaga hugmynda", sem eiga kannski

aldrei betur

við en einmitt þessa dagana,

sjálfum mér og öðrum til upprifjunar og íhugunar:

 

Egóin eru misjafnlega stór og stærð þeirra oftast í öfugu hlutfalli

við hæfileika,  greind og þekkingu.

Egó "plattenslagarans" og alvitringsins

eru stór,  en lítilsigld.

Öll þurfum við að glíma við dómgreindarlítið sjálf okkar,

sumir ráða við það ef þeir hafa einhvern nasaþef af

dyggð og þekkingu,  aðrir ekki.

Þeim geta poppið,  fjölmiðlar og stjórnmál orðið að eftirsóknarverðum

vímugjöfum.

En þess eru þó sem betur fer dæmi að menn komi nokkurn veginn

heilskinnaðir  úr þeim hildarleik.

Þórbergur segir margt um þessa agalausu sjálfvitringa og

metnaðarfullu

egóista,  sumt skemmtilegt.

Í Kompaníinu hef ég þetta m.a. eftir honum:

 

"Þegar ég mæti stórri persónu,  reyni ég alltaf að vera lítil persóna til

þess að stóra persónan hafi þá ánægju að verða ennþá stærri.

Það er líka nokkuð algengur veikleiki í fari manna að slá sér upp á

annars kostnað,

verða stórir,

þegar nokkrir eru viðstaddir,

segja þá eitthvað vanvirðulegt um einn,

gera hann hlægilegan og horfa svo upp á hina og spyrja með

uppétandi augnaráði:-

Var þetta ekki helvíti sniðugt hjá mér?-

Þetta er nokkuð algengt í fari manna.

Annars er stór persóna aldrei stór.

Hún dregur sig í hlé

og þegir..."

 

 

 

 

ÓLAFUR GRÄNZ ELDRI FRÁ JÓMSBORG Í VESTMANNAEYJUM.

 

Ólafur Gränz frá Jómsborg v/Heimatorg.

Ólafur var fæddur 4.mars 1912.

Ég hefi lengi haft hjá mér löngun til að minnast

Ólafs Gränz.

Ég þekkti þennan mæta mann þar sem hann og faðir minn voru miklir

vinir og brölluðu margt saman í "gamla daga" eins og oft er sagt

um löngu liðna tíð.

Báðir voru þeir Ólafur og faðir minn félagar í Akóges,  sem var

stofnað eingöngu af Eyjamönnum.

Sigurjón faðir minn og Ólafur Gränz á góðri stund í Akóges.

Ólafur var trésmíðameistari og mikill hagleiksmaður.

Hvað-eina sem hann tók sér fyrir hendur lék í höndum hans.

Hann var og uppfinningarsamur og á undan sinni samtíð með marga

hluti.

Sem dæmi smíðaði hann kæli skáp, sem á þeim árum fyrir 1950 voru

nær óþekkt fyrirbæri á  heimilum fólks.

Hliðar og hurð í kæliskápnum voru með tvöföldu rými, sem í var sett

spænir til einangrunar og skápnum var svo komið fyrir við útvegg

sem á voru tvö loftgöt út.

Þannig að í skánum myndaðist ágætis kæling.

Mér er ávallt minnisstætt, þegar faðir minn varð fertugur, þá útbjó

Ólafur lagtertu með rúgbrauði og osti á milli þannig að það minnti á

brúntertu eins og við þekkjum í dag.

Hlutir sem bloggari á og eru smíðaðir af Ólafi Gränz.

Faðir minn og Ólafur dvöldu oft við smíðar á verkstæði Ólafs í

Jómsborg en Ólafur bjó þar einnig með konu sinni, henni Ástu Gränz

og börnum. 

Jómsborg.

Þeir félagar dvöldu oft á tíðum næturlangt við smíðar á verkstæðinu.

Faðir minn var lagtækur vel og smíðaði sófasett og stofuskáp og það

sem mér er hvað minnisstæðast"kamínu" einskonar arinn með eldi.

Allir þessir hlutir gengdu hlutverki í stofunni heima.

Ekkert var Ólafur að dunda við að þvo "gardínurnar" sem fyrir

verkstæðisgluggunum héngu,  heldur tók þær niður af og til og

"sprayaði" yfir þær með málningar sprautunni sinni, þegar fallegur litur

var í sprautukönnunni og voru þau þá,

sem ný.

Á jólum voru gjafir frá Ólafi og fjölskyldunni í Jómsborg og á ég ennþá

pennaveski úr tré og jólasvein sem gengur niður braut og var

að sjálfsögðu smíðað af Ólafi.

Galdrakassa smíðaði hann og gaf föður mínum,  sem ég á núna.

Mér er minnisstæð ein jól,  þegar bæði Ólafur og faðir minn klæddust

búningi jólasveins og heimsóttu heimili sín með jólagjafir, en ávallt

um hver jól höfðu þeir þann hátt á meðan börn þeirra voru ung að

árum.

Þá var það,  þegar ég sat á hné annars jólasveinsins,

sem var Ólafur í það skiptið,

   þegar hann allt í einu  tók niður skeggið,

sem var mikið og sítt.

Það var mikið áfall fyrir 5 ára dreng að uppgötva það,

að jólasveinninn væri bara hann Ólafur Gränz.

 Ólafur lærði á sínum tíma Esperantó ásamt

þeim séra Halldóri Kolbeins, Þórarni Magnússyni kennara o.fl. góðu

fólki.

Á árunum 1934- 1948 var hann mikilvirkur, sem leikari með leikfélagi

Eyjanna og oftar en ekki sá um að smíða og mála leikmyndirnar, sem

notaðar voru á leiksýningum, en

gróska mikil var þá í leiklistinni á þessum tíma.

Ólafur Gränz og Valdimar Ástgeirsson (Valli í Bæ)
á sviðinu.

Eitt er það sem ótalið er og Ólafur fékkst nokkuð við,

en það var að mála myndir.

 

 

Ég eignaðist eftir föður minn ágætis málverk eftir Ólaf og birti ég

það hérna.

Olíumálverk eftir Ólaf Gränz.

Síðustu árin sem Ólafur lifði var hann farinn nokkuð af heilsu,

en samt reyndi hann eftir megni  að vinna, og var það  með akstri

leigubíls,

sem hann átti sjálfur,  Chervolett ef ég man rétt og bar númerið, 

V-160.

Á árunum 1950- 1960, eða þar til hann lést var hann nær daglegur

gestur á heimili foreldra minna, sem þá bjuggu að Vallargötu 18.

Alltaf var stutt í glens og gaman þar sem Ólafur var annars vegar,

brosmildur og hress í lund,

þannig mun ég ávallt muna þennan

sómadreng.

Ólafur Gränz, Gunnlaug kona Þórarins kennara, Ólafur Gräns yngri
Silli sonur Þórarins og Laugu, ég Þorkell,  Lóló dóttir Þórarins og Laugu
og svo Magnús Þórðarson bóndi í Neðradal Mýrdal, en þar var ég
vinnumaður á sumrin í fjögur ár.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

DRAUMURINN SEM ÞVÍ MIÐUR RÆTTIST.

 

 

Sagt er,  að alla dreymi og það marga drauma sömu nóttina.

Er verið að færa okkur skilaboð með draumum?

Eru þeir að miðla til okkar skilaboðum,

eða ráðleggingar?

Svo lengi, 

 sem sögur fara af hafa menn reynt,

að ráða fram úr draumum.

Sumir eru svo berdreymnir,  að þeir segja fyrir að morgni um atburði

dagsins.

Lang flestir draumar gleymast,  en einstaka draumur virðast sterkari

en aðrir.

Sá sem þetta ritar er enginn sérfræðingur í draumum, eða hvað þeir

tákna,  en þar fyrir hafa draumar verið fyrirferða miklir á hverri

nóttu hjá mér, 

en misvel gengur að muna þá að morgni.

Einn draumur er mér ofarlega í sinni og hann upplifði ég undir morgunn

og mundi þess vegna vel,  þegar ég vaknaði.

Að auki þá var hann skýr og greinilegur og

sterkari en markir þeir draumar,

sem mig hafði dreymt áður.

 

Draumurinn:

Í byrjun árs 2008 fannst mér ég vera á gangi og gekk þá fram

á vasaúr,  sem ég tók auðvitað upp.

Þá þótti mér ég halda á vasaúri úr gulli er afi minn Þorkell Guðmundsson

gaf mér rétt áður en hann lést ári 1952.

Þegar ég skoða úrið nánar eru farnir af því báðir vísarnir og fannst

mér í draumnum það mjög miður.

Þegar ég vakna var mér draumurinn skýr og greinilegur og þegar

þannig er þykir mér það vera einhverskonar fyrirboði,

því áður hefur mig dreymt drauma, sem komið hafa fram!

Nú,  fljótlega þegar ég kom á fætur eftir að hafa dreymt umræddan

draum leit ég í drauma ráðningarbók.

Þar segir um úr:

Draumar þar sem úr og klukkur koma við sögu geta verið vísbending

um hversu langt menn eiga eftir ólifað.

Séu menn á einhvern hátt háðir klukkum eða tengdir þeim og tíminn

sé að renna frá mönnum getur það verið fyrirboði að menn eigi stutt

eftir.

Hið sama á við vanti vísa á klukku.

Þegar ég sagði konu minn frá draumnum brosti hún og sagði,

hafðu engar áhyggjur af þessu Keli minn.

Vinnufélögum mínum sagði ég fá draumnum og hafði í flimtingum,

að ekki tæki því fyrir mig að endur nýja árskort mitt í þreksalnum á

ný byrjuðu ári

þar sem ég væri dauðans matur samkvæmt draumnum.

 

Anna Jónsdóttir og Elísabet Ólafsdóttir ásamt Ólafi Helga syni sínum
og voru þau stödd í barna afmæli 22 mars 2008. Nokkrum dögum
síðar var Anna látin.  Rúmum tveimur mánuðum eftir það, eða í byrjun júní
lést konan mín Elísabet Ólafsdóttir.

 

En það átti ekki fyrir mér að liggja að fara yfir móðuna miklu,

heldur voru það tvær aðrar manneskjur sem mér voru mjög tengdar.

Anna Jónsdóttir gift  frænda mínum Karli Björnssyni,

en ég  hefi ætíð litið á hann sem litla bróðir minn frekar en frænda, þar

sem 

hann er uppalinn hjá foreldrum mínum frá tveggja ára aldri.

Sem sagt Anna deyr snögglega rúmlega tveimur mánuðum eftir

umræddan draum minn.

 Elísabet Ólafsdóttir konan mín lést þann 2. júní 2008,

eða rúmlega 4 mánuðum eftir þennan draum um vasagullúrið,

sem á vantaði á  vísanna tvo.

Þegar mig dreymdi umræddan draum, sem betur hefði ekki ræst á

þennan hryggilega hátt

var ekkert sem benti til, að þessa tvær konur væru feigar.

ÉG er þess fullviss, að draumar geta verið

fyrirboðar ókominna atburða.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ÞISTILFIÐRILDI Í VESTMANNAEYJUM.

 

 

Sá eitt slíkt á fimmtudaginn í s.l. viku hérna í Eyjum,  en var ekki viss

um tegundina þá,  vegna þess að

 mikill hraði var á því og ég sá það einungis í sjónhendingu.

Laugardaginn 6. júni var svo frétt í Mogganum,

að Þistilfiðrildi hefðu sést hérna suður með sjó og í Reykjavík og taldi

ég þá sjálfsagt að um Þistilfiðrildi hafi verið um að ræða,

sem ég sá.

Það staðfestist svo seinna þennan sama dag,

þegar ég sat hérna úti á sólpallinum hjá mér,

en þá birtist Þistilfiðrildi í allri sinni dýrð og flögraði um og settist,

þannig að ég sá það mjög svo gjörla.

 

 

 

Þistilfiðrildi við Látrabjarg

AÐ SITJA 39 VERTÍÐIR VIÐ SAMA KEIPINN.

 

Myndin vakti þegar athygli mína, -ekki aðeins hin gömlu sjóklæði, engu 

                                   minna andlit gamla mannsins, sem mér fannst

draga að sér athygli mína.

Það er eins og manngæðin og göfugmennskan skíni af 

því,  þessu aldraða sjómannsandliti.

  Þannig byrjar grein í Blik eftir Þorstein Þ

Víglundsson um

Ögmund Ögmundsson Landakoti,  langafa

bloggara þessarar síðu.   Ögmundur fæddist 1849

að  Reynisholti í Mýrdal.  Hann kom fyrst til                 

Vestmannaeyja á átjánda árinu.  Hann réðst þá 

háseti á áttæringinn Gídeon og réri næstu tvær

vertíðir með Árna Diðrikssyni bónda og skipstjóra

í Stakkagerði. 

  Eftir þessi tvö ár, gerðist Hannes Jónsson,

síðar hafnsögumaður formaður með Gídeon.

Þeir félagar réru 36 vertíðir saman á Gídeon, en

Ögmundur var þar samfellt 39 vertíðir sem 

háseti.                                                                    Ögmundur Ögmundsson.

Flestar eða allar vertíðirnar var Ögmundur í krúsinni (þ.e. fremsti

maður)  og átti hann að sjá um klýfinn og sjá um hann er siglt var.

    Allar vertíðirnar hvíldi (reri) hann við sama keipinn, andófskeipinn á

bakborða.

Ögmundur lenti í útilegunni miklu árið 1869 er árarnar fuku upp úr

keipunum.  Veður þetta kom mjög snöggt og var ekki við neitt ráðið

fyrir veðurofsanum.

                                                                   Árarnar á Gídion voru ekkert

barnameðfæri. Þær voru 18 feta 

langar og eftir því gildar.

Þegar fallið var á,  tveir menn um

hverja ári og sátu því 4 menn á

hverri þóftu.  Tvö möstur og seglin

lágu á milli ræðaranna.  Gídeon var róið til fiskjar í 72 vertíðir.   

Til

gamans má geta þess hér,  þegar Sigurjón faðir bloggara síðunnar bjó

ásamt Þórunni móður sinni í Landakoti ungur drengur og Ögmundur réri

á Gídeon, þá hafði gamli maðurinn þann sið, að fara út að kveldi og

kasta af sér vatni og lét það gossa í hendur sínar, sem

hann nuddaði svo vel og lengi því talið var,  að það mýkti og græddi.

   S.s. Nivea krem þess tíma!

 

        Árið 1868 fluttist til Eyja 31 árs gömul sæta, Vigdís Árnadóttir frá

Akurey í Landeyjum.   Vigdís gerðist vinnukona hjá Árna í Stakkagerði

og var það þá,  sem Ögmundur fór að gera hosur sínar grænar fyrir

henni.

Þau hrifust hvort af öðru og felldu hugi saman.

Og innri loginn brann með þeim Vigdísi og Ögmundi bæði í orði og á

borði, svo að húsmóðir þeirra í Stakkagerði þótti nóg um.

             

Og ávextir logans helga létu ekki lengi á

sér standa hjá þeim Vigdísi og Ögmundi,

 því þeim fæddist

 einkar efnilegt meybarn, frítt og

föngulegt.

 Stúlkan litla var skírð Þóranna.

( Myndin sú arna er af Þórunni 

Ögmundsdóttur þá 85 ára ásamt sonar

dóttur sinni, Sigríði Þórönnu Sigurjónsdóttir. Myndin tekin á fermingar

degi Sigríðar árið 1958.  Sigríður Þóranna er móðir Karls Björnssonar

læknis.)

    Ögmundur Ögmundsson og Vigdís byggðu sér lítinn bæ, sem þau  

  nefndu Landakot.  Veggir voru úr torfi og grjóti

eins og tíðast gerðist þá í Eyjum.

Þak var gert úr viði lagt tjörupappa.  Risið var

hátt og sneri stafn með glugga gegn suðri.

( Á þessari mynd má sjá Sigurjón, Sjonna

bílstjóra son Þórönnu ásamt konu sinni Önnu

Guðrúni og fyrsta barni þeirra, Ögmundi Viktori

á stéttinni fyrir framan Landakot)

 

    Tveir kunnir Eyjamenn ólust upp hjá þeim hjónum í Landakoti, þeir

Þorbjörn Arnbjörnsson, bróðursonur Ögmundar og Hannes Hansson,

sem lengi bjó að Hvoli hér í bæ.

    

 Þóranna Ögmundsdóttir amma mín giftist Sigurði Jónssyni skipstjóra,

sem byggði Fagurhól.  Hann fórst með Ísak 2. febrúar 1914.

 Þá áttu þau hjón 4 börn í ómegð.  Þau eru:  Ögmundur útgerðarmaður,

Sigurjón bifreiðastjóri Vallargötu 18, Sigurrós sem lengst af bjó í Rvk.

og Guðrún, Blátindi hér í bæ.  Eftir fráfall Sigurðar flutti Þóranna  að

Landakoti til Ögmundar föður síns með börnin fjögur.

 

Örlögin eru ekkert til að spauga með og til að enda þessa litlu tiltekt

um hann Ögmund Ögmundsson langafa minn sem lengst af bjó í

Landakoti hérna í Vestmanneyjum, þá höguðu örlögin því svo, að hann

 fór ekki í hafið, þrátt fyrir langa æfi á sjó, heldur varð

hann fyrir vörubíl og lærbrotnaði.  Út úr því fékk hann

lungna bólgu og lést 84 ára gamall.

     

     

 

 

 

 

 

 

 

 

  

 

 

 

 

          

   

                           

NÚ ER VONLAUST AÐ RÓA LENGUR FRAM Í GRÁÐIÐ ?

 

 

Ég skynja þunga orðanna;

"þyngri róður en ætlað var".

Nú loksins virðist,  sem ráðamenn þessarar þjóðar

hafi komist að,

hinum hryllilega sannleika um vonlausa stöðu þjóðarbúsins.

Og hvað gerist í framhaldinu?

Kannski væri ráð,  að yfirgefa hið sökkvandi fley ?

Allavega gæti ég farið í langa heimsókn til dóttur minnar,

sem býr í Svíþjóð og hefur gert undanfarin tuttugu ár.

Sjálfsagt gæti ég fengið að "dudda" við eitthvað smálegt heima við

fyrir hana.

Jafnvel hjálpa til á matsölustaðnum

að útbúa pizzur og þess háttar hjá tengdasyninum.

 

Eða,  sem ærlegur Íslendingur og afkomandi víkinga

hlúi að mínu búi og taki því með karlmennsku,

sem koma skal.

 

 

 

 

Þyngri róður en áætlað var

MARXISTI = KOMMÚNISTI ?

 

 

Ja hérna hann Dalai Lama er þá eftir allt saman bara

venjulegur

kommi. 

Marxisti en ekki Lenínisti

FYRIRGEFNINGIN GERIR OKKUR FRJÁLS.

 

 

Það hefur sjálfsagt ekki farið framhjá þeim, sem fylgst hafa með

sjónvarpinu undanfarið,  að kona ein hefur ásakað

kirkjunnar þjón um kynferðislega áreitni.

Að sjá og heyra virðist konan vera mjög vansæl og skal engan

undra það. 

Þegar þjónar Guðs bregðast því trausti, sem við

venjulega fólkið berum til þeirra,  þá spyr maður sjálfan sig,

hvað er til ráða?

Er ráðið kannski,  að hata gerandann og vilja ekki fyrirgefa honum?

Nei það held ég alls ekki að muni duga neinum,

því ef við viljum vera frjáls frá vandamálum og sársauka okkar

eigin fortíðar og jafnframt frjáls frá afleiðingum

áframhaldandi áþjánar,-

verðum við skilyrðislaust að læra að

fyrirgefa.

Fyrirgefning og traust er alls ekki það sama og allir hljóta að sjá,

að það að fyrirgefa er alls ekki eitthvað sem ekki er á þínu valdi

að gera.

Fyrirgefa er ekki að leysa annað fólk frá ábyrgð sinni,

heldur það,

 að

fyrirgefningin gerir okkur frjáls.

 

 

ÖRLÍTIÐ BROT ÚR SÖGU VATNSINS Í VESTMANNAEYJUM.

 

                                                                  Því hefur lengi verið haldið fram, að föst

búseta í Vestmannaeyjum hafi verið háð

vatnsskorti og hins vegar einangrun, þetta

tvennt hafi verið aðalástæðurnar fyrir því,

hve seint föst búseta verður í Eyjum.

Uppsprettuvatn hefur ekki verið til staðar

í Eyjum í bókstaflegri merkingu og hefur

Daltjörnin að mestu orðið til af 

rigningarvatni, sem sigið hefur niður

jarðveginn úr híðum umhverfis tjörnina. 

   

 Vatnsból austur á Kirkjubæjum var frá fornum og horfnum tímum,

Vilpan á Vilborgarstöðum.   Vilpan myndaðist svipað og Daltjörnin,  af

rigningarvatni, sem kom af túnunum umhverfir hana, eða úr efstu

jarðlögum.   Til að hreinsa vatnið af áburði voru hlaðnir torfgarðar

þar sem vatnið síaðist í gegn.

     Fátt olli Eyjafólki meiri erfiðleikum um aldir en vatnsskorturinn.

Fastur liður frá fornu fari í daglegri önn fólksins og sérstaklega á vorin

og sumrin var vatnssókn í Dalinn. 

    Þegar handvagnar og svo hestvagnar komu til sögunnar var rudd

vegarmynd í Dalinn,  þá léttist vatnssóknin til muna fyrir bæjarbúa.

 

    
  Hérna til hægri má sjá nemendur Páls Steingrímssonar kennara

árið 1954 hvílast og svala þorsta sínum

           

   við brunn Daltjarnarinnar.

Myndin er tekin af nemendum Páls

eftir erfiða skemmtigöngu út í

Stafnsnes.

Nemendur taldir frá vinstri:

Benedikt Ragnarsson, Viktor

Úranusson, Ásta Kristinsdóttir, Þóra Bernódusdóttir, Gerður

Gunnarsdóttir, Helga Óskarsdóttir, Ásgeir Lýðsson, Ester Magnúsdóttir.

Standandi frá vinstri:    Halldór Svavarsson, Kristinn Baldvinsson, Þráinn

Einarsson og sú sem snýr við okkur baki er Guðlaug Ólafsdóttir og

Aðalsteinn Sigurjónsson fylgist með henni drekka hið ágæta vatn úr

brunni Daltjarnarinnar.  Myndina tók Þorkell Sigurjónsson.

 

       En þörfin fyrir meira vatn var ávallt fyrir hendi,  þannig að

lífvænlegt þætti hérna í Eyjum.  Vatnsþörf jókst í kjölfar nýrra

fyrirtækja og stofnanna svo og ört fjölgunar íbúa hér í Eyjum.

       Söfnun regnvatns  til neyslu varð hérna mun auðveldari, þegar

menn fóru að nota bárujárn á þök húsa sinna og safna þannig

regnvatni, sem fór í brunna við húsin, sem þá var sjálfsagður hluti

nýbygginga.

Þrátt fyrir regnvatnið kom oftar en ekki upp sú staða, að neysluvatns

skortur olli erfiðleikum og sérstaklega ,  þegar ekki kom deigur dropi úr

lofti. 

Flutningsmáti á vatni til

neyslu úr Dalnum var

eins og áður sagði á

hand og hestvögnum.

Um 1940 kom nýtt til

sögunnar, vatnsbíllinn

þar sem félagar 

Bifreiðar stöðvar Vestm.eyja, BSV sáu um flutninga á vatni úr 

Herjólfsdal í þar til gerðum "tanki" er var á palli vörubílsins.

     Hér til vinstri má sjá bíl Sigurjóns Sigurðssonar (Sjonna bílsstjóra)

við brunninn hjá Daltjörninni og handdælan sem dældi vatni í "tankinn á

bílnum.  Það þótti mikið sport,  að hjálpa við það, að dæla upp vatninu

og fá svo að sitja í bílnum.

     Á myndinni þerri arna eru frændurnir, Smári Guðsteinsson og Þorkell

Sigurjónsson og er myndin tekin sumarið 1947.

  
    Annar vatnsbrunnur

var í Herjólfsdal þar sem

daglega safnaðist meira

vatn, en í brunninn við

Daltjörnina.  Hann var

við rætur hlíðarinnar

undir "Molda."

     Árið 1950,  þegar þessi mynd er tekin af Sjonna ásamt börnum sínum

Þorkeli og Sigríði Þórönnu, þá var komin sú nýbreytni til sögunnar,

að vatninu var dælt með bensíndælu upp í tank bílsins og einnig tæmdur

þannig í brunna húsanna.

       Eins og áður segir voru brunnar við hvert húsum hérna um miðja

síðustu öld og regnvatnið sem í þá safnaðist dugði ekki til daglegs brúks,

þá þurfti oftar en ekki ábót úr Dalnum og auðvitað helst yfir

sumartímann.   Stundum urðu bílstjórar vatns bílsins að deila vatni úr

einum tanki í,  tvo eða þrjá húsbrunna,  sérstaklega þegar skortur var

tilfinnanlega mikill og lítið um vatn yfir sumartímann.

       Vatnsþjónustan var oft erfið, sérstaklega yfir vetrarmánuðina í

misjöfnum veðrum, svarta myrkri og ísingu og átti það helst við,  þegar

allur bátafloti Eyjamanna var þjónustaður þannig með vatn.

   Þegar litið er til baka er ótrúlegt hvað menn gátu afrekað með

frumstæð tæki og erfiðar aðstæður.

   
      Oft fylgdu pöntunum á vatni,  "að ekki væri hægt að þvo úr

barnableium,  eða hella "uppá" kaffikönnuna", en ávallt bjargaðist það

allt saman.   

       Takmarkað var hvað vatnsbólin gáfu af vatni,  þannig að vatn var

stundum flutt hingað með flutningaskipi,  sem leið átti hingað.

Var þá vatninu dælt beint í tankinn á bílnum, sem ók svo vatninu til

 þeirra sem þurfandi voru.

Hérna er mynd af

félögum BSV árið 1967.

Flestir komu þeir við sögu

vatns flutninga til íbúa

Eyjanna, fiskiskipa og

fyrirtækja.

  Þeir sem myndinni eru

taldir frá vinstri efri röð:   Hilmar Jónasson, Magnús Guðjónsson,

Guðmundur Högnason, Einar Jónsson, Magnús Ágústsson, Ari Pálsson,

Adólf Sigurjónsson, Jens Ólafsson, Gústaf Sigurjónsson, Guðsteinn

Þorbjörnsson, Páll Gíslason, Jón Þorleifsson, Haukur Högnason,

Ármann Guðmundsson.

Fremri röð frá vinstri:   Daníel Guðmundsson, Sigurður Jónsson skrifst.

Jóhann Gíslason, Oddgeir Kristjánsson stöðvarstjóri, Andrés

Guðmundsson, Engibert Þorbjörnsson og Sigurjón Sigurðsson.

 

          Eitt af vatnsbólum Eyjanna er enn ótalið,  en það var inn í "Botni"

undir Hlíðarbrekku.  Oftar en ekki var talað um að sækja vatn inn í

"Póst" og þótti það vatn hvað lakast til neyslu.

        Þar sem grein þessi fjallar um neysluvatn hér í Eyjum er ekki úr

vegi,  að skipta um "gír" og segja smá sögu af Sjonna bílstjóra.

 

   

       Þegar faðir minn var sem oftar við að aka vatni á árunum um 1950

innan úr "Botni"  tók hann eftir manni nokkrum,  sem allir Eyjamenn

 

þekktu,  Axel frá Holti, eða Púlli eins og hann var nefndur dags daglega.

Axel átti við mikla fötlun að stríða, sem

gerði það að verkum, að hann gat lítt tjáð

sig með orðum.

    Axel kom oft á netaverkstæði hans

Magnúsar, sem betur var þekktur sem

Magnús með "kýlið".  Rellaði Púlli oft á

sinn hátt í strákunum á neta verkstæðinu

að þeir gerðu fyrir hann lundaháf.

Einn daginn urðu þeir svo við rellinu í

Púlla og fundu til tveggja metra

bambustöng og settu á annan enda hennar netbleðil.

    Með háfinn góða fór Púlli glaður mjög á sínu sérstæða "skeiði,"

sem leið lá inn eftir Strandveginum og inn í Hlíðarbrekku,  en þar er

töluverð lundabyggð eins og menn vita.

    Á leið sinni inn Strandveginn sá Sjonni til ferða Púlla,  en faðir minn

var mikill vinur Magnúsar netamanns og kom oft í heimsókn á

verkstæðið og þekkti því til  óska Púlla um lundaháf.

    Fylgdist nú Sjonni með ferðum Púlla þar,  sem hann settist í Hlíðar

brekkuna og fór að veifa sínum frumstæða lundaháf.  Auðvitað náði

Púlli karlinn í engan lundann.

      Því hugkvæmdist Sjonna, að nú skyldi hann slá tvær flugur í einu

höggi, gera góðverk og stríða félögum sínum á netaverkstæðinu.

     Í einni ferð með vatn í bæinn kom Sjonni við í fiskbúðinni hans

Kjartans fisksala og keypti fimm lunda í fiðri.

    Þegar inn í "Póst" var komið, labbaði Sjonni til Púlla þar sem hann sat

með háfinn sinn í "brekkunni" og auðvitað engan lundann hafði hann

veitt.     Þegar Faðir minn rétti Púlla lundana fimm sem hann hafði keypt

glaðnaði heldur betur yfir honum.  Púlli var ekkert að tvínóna við veiðina

lengur, en tók strikið austur Strandveginn á skeiði miklu og beinustu leið

niður á netaverkstæðið.

Þegar þangað kom sýndi hann strákunum á verskæðinu veiðina og var

að vonum glaður mjög.

     Seinna frétti Sjonni af því, að þegar Púlli birtist með lundana fimm,

 en  þá hafi mönnum brugðið og þeir undrast stórlega,  hvernig í

ósköpunum Púlli hefði getað veitt lundana, sem hann kom með.

      Næstu daga var ekkert rætt eins mikið á verkstæðinu og veiði

afrekið hans Púlla.

 

    

Nokkrum dögum seinna kom Sjonni í heimsókn á verkstæðið og fékk

þá að heyra um góða veiði Púlla..

En Sjonni þagði lengi vel yfir leyndamálinu og þóttist ekkert vita,

en hafði af öllu  saman gaman af.

 

      Til þess að enda þessa grein um neysluvatn í Eyjum er frá því að

segja, að árið 1968 mun verða talið eitt af merkis árum í sögu

Vestmannaeyja, því það ár var lögð hingað vatnslögn frá fasta landinu.

 

Sýnir þessi mynd þáverandi bæjarstjóra Eyjanna

Magnús Magnússon  toga tappinn úr grannri

slöngu og vatn frá fasta landinu bunaði

tignarlega niður á Nausthamars bryggjuna við

mikinn fögnuð þeirra sem mættir voru.

 

Þar með lýkur að segja örlítið brot úr sögu 

neysluvatns okkar, sem búum hérna í

Vestmannaeyjum.